Νιώθω και αντιλαμβάνομαι ότι τα social media βρίσκονται σ’ ένα τέλμα. Έχουν σταματήσει το «μέρος όπου πρέπει να βρίσκεσαι» και μετατράπηκαν σε ένα κιτς διαδικτυακό κάπου. Να το αναλύσω..
Ο χρόνος που ξοδεύουν οι χρήστες των social media κορυφώθηκε το 2022 κι έκτοτε μειώνεται σταθερά. Η GWI έκανε μια ερευνα για τους Financial times και η ανάλυση, βασισμένη σε 250.000 χρήστες σε 50 χώρες, δείχνει ότι οι ενήλικες ξόδευαν στα τέλη του 2024 δύο ώρες και 20 λεπτά την ημέρα, σχεδόν 10% λιγότερο από ό,τι το 2022. Η μεγαλύτερη πτώση παρατηρείται στους εφήβους (12-18 ετών) και στους νέους (22-28), δηλαδή στους πρώην πιο φανατικούς χρήστες.
Νέες πλατφόρμες που παρουσίασαν η Meta και η OpenAΙ, δημοσιεύονται βίντεο που έχουν δημιουργηθεί αποκλειστικά από την τεχνητή νοημοσύνη. Οι ίδιες εταιρείες υποθέτουν ότι υπάρχει ακόμα ανάγκη για περισσότερο περιεχόμενο — πιο εύκολο, πιο φανταχτερό, πιο εθιστικό. Η OpenAI δημοσίευεσαι ένα προωθητικό βίντεο γεμάτο deepfakes και δείχνει τι έρχεται. Ένα σύμπαν ψηφιακής υπερεπεξεργασίας. Κάτι σαν «fast food για τον εγκέφαλο» — γεμάτο ντοπαμίνη, αλλά χωρίς πραγματική τροφή.
Το χειρότερο; Υπάρχει κοινό που το ζητά.
Η ειρωνεία είναι πως τα νέα εργαλεία της Meta και της OpenAI έρχονται ακριβώς τη στιγμή που τα social media παύουν να είναι κοινωνικά. Από χώρος επικοινωνίας, έγιναν ένας μηχανισμός απομόνωσης — ένα άπειρο scroll χωρίς πραγματικούς ανθρώπους. Οι περισσότεροι πλέον δεν μοιράζονται στιγμές, απλώς χαζεύουν.
Οι περισσότεροι δεν μπαίνουν στα social για να επικοινωνήσουν ή να εκφραστούν αλλά «για να περάσει η ώρα». Η συνειδητή χρήση έχει αντικατασταθεί από την μηχανική περιπλάνηση. Στην πραγματικότητα, πολλές από αυτές τις εφαρμογές δεν είναι πια κοινωνικά δίκτυα· είναι χρονοφάγες μηχανές που κυνηγούν κάθε δευτερόλεπτο της προσοχής μας.
Αν πράγματι φτάσαμε στο σημείο κορεσμού των social media —και αν η εμπειρία τους έχει γίνει τόσο υποβαθμισμένη ώστε να ξυπνάει τον κόσμο από τον λήθαργο του— τότε ίσως να υπάρχει ελπίδα.
Όσο κι αν συζητιέται ότι τα social media προκαλούν ψυχική φθορά, ένα είναι βέβαιο: κάθε λεπτό που ξοδεύεται στο scrolling είναι ένα λεπτό λιγότερο από πραγματική ανθρώπινη επαφή.