Εμπλοκή με… τουρκικό δάκτυλο φαίνεται να προέκυψε στην προετοιμασία της επικείμενης επίσκεψης του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στη Λιβύη.
Ενώ το πρόγραμμα περιλάμβανε επισκέψεις τόσο στην Τρίπολη όσο και στη Βεγγάζη, το Υπουργείο Εξωτερικών της προσωρινής κυβέρνησης της Λιβύης εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία καταγγέλλει την Ελλάδα ότι παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης με τον καθορισμό δύο οικοπέδων νοτίως της Κρήτης για εξερεύνηση υδρογονανθράκων.
Άμεση αντίδραση της Αθήνας
Η αντίδραση της ελληνικής πλευράς ήταν άμεση. Πηγές του Υπουργείου Ενέργειας σχολίασαν ότι «η Ελλάδα ασκεί στην πράξη τα κυριαρχικά της δικαιώματα με σταθερή προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Η ελληνική κυβέρνηση δεν εγκαταλείπει τον διάλογο, πάντοτε όμως στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας». Παράλληλα, κυβερνητικές πηγές τόνισαν: «Εμείς δεν φοβόμαστε να ασκήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Το επόμενο διάστημα ο Έλληνας ΥΠΕΞ θα επισκεφθεί τη Λιβύη».
Οι Λιβυκές θέσεις και οι Ελληνικές επιδιώξεις
Το λιβυκό ΥΠΕΞ εκφράζει την ανησυχία του για τη δημοσίευση στην ΕΕ, στις 12 Ιουνίου 2025, της ανακοίνωσης των ελληνικών αρχών για την έναρξη διεθνούς πρόσκλησης υποβολής προσφορών για εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης. Σύμφωνα με τη Λιβύη, ορισμένες από αυτές τις περιοχές εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής θαλάσσιων ζωνών που αμφισβητούνται από το λιβυκό κράτος.
Το λιβυκό Υπουργείο επιβεβαιώνει ότι αυτά τα βήματα συνιστούν σαφή παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Λιβύης και εκφράζει πλήρεις επιφυλάξεις και σαφή αντίθεση σε οποιεσδήποτε δραστηριότητες εξερεύνησης ή γεώτρησης στις εν λόγω περιοχές, χωρίς προηγούμενη νομική συμφωνία που να σέβεται το διεθνές δίκαιο. Η Λιβύη επιδιώκει «να μετατρέψει τη λεκάνη της Μεσογείου σε χώρο συνεργασίας, ειρήνης και κοινής ανάπτυξης μεταξύ όλων των παράκτιων κρατών», επισημαίνοντας ότι οι μονομερείς λύσεις οδηγούν σε ένταση. Ζητά «εποικοδομητικό διάλογο και διαπραγμάτευση ως τη μόνη επιλογή για την επίτευξη δίκαιων και ισότιμων λύσεων, βασισμένων στο ισχύον διεθνές δίκαιο».
Σχέσεις με ανατολική Λιβύη και το Τουρκολιβυκό μνημόνιο
Η λιβυκή αντίδραση έρχεται ενόψει της επιθυμίας της ελληνικής πλευράς να αποκαταστήσει τους διαύλους επικοινωνίας με τις δύο πλευρές της Λιβύης (Τρίπολη και Ανατολική Λιβύη). Η Αθήνα εξέφραζε ικανοποίηση από το γεγονός ότι μέχρι τώρα δεν υπήρχαν αντιδράσεις για τη διαδικασία αδειοδότησης των δύο οικοπέδων νοτίως της Κρήτης, τα οποία ορίστηκαν βάσει της μέσης γραμμής και επικαλύπτουν μέρος της περιοχής που ενδεχομένως να διεκδικήσει η Λιβύη βάσει του Τουρκολιβυκού Μνημονίου. Για αυτά τα οικόπεδα έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον ο αμερικανικός κολοσσός Chevron.
Η κυβέρνηση της Τρίπολης, με αυτή της την αντίδραση, φαίνεται να αντιδρά στην προσπάθεια της Αθήνας να αποκαταστήσει τις επαφές με την Ανατολική Λιβύη, επαναφέροντας εμμέσως στο προσκήνιο το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο.
Νέα δεδομένα και διπλωματικές κινήσεις
Η αντίδραση του λιβυκού ΥΠΕΞ προσθέτει νέα δεδομένα στην επίσκεψη Γεραπετρίτη, προσφέροντας την ευκαιρία για μια καλά προετοιμασμένη πρόταση προς τις δύο πλευρές της Λιβύης για επανέναρξη διαλόγου σχετικά με την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Σε περίπτωση απουσίας αποτελέσματος, η διαφορά θα μπορούσε να παραπεμφθεί στη Χάγη, όπως έχει πράξει στο παρελθόν η Λιβύη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με τη Μάλτα και την Τυνησία.
Πληροφορίες από το Τομπρούκ ανέφεραν διαβεβαιώσεις για τη σταθερή αρνητική στάση έναντι του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, μετά από επαφές του Έλληνα πρέσβη στην Τρίπολη, Ν. Γαρίλιδη, και του γενικού προξένου κ. Καλογνωμή με τον πρόεδρο της Βουλής, Α. Σάλεχ. Παρόλα αυτά, την Τετάρτη πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Λίβυου Υπουργού Ενέργειας με τον Τούρκο πρέσβη στη Λιβύη, όπου συζητήθηκε η ενίσχυση των στρατηγικών δεσμών στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, κάτι που υποδηλώνει τις προσπάθειες της Τρίπολης να στείλει ένα μήνυμα στην Αθήνα.
Με πληροφορίες από protothema