Η Ισπανία, ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως, με 98 εκατομμύρια επισκέπτες το 2024, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια οξεία στεγαστική κρίση, η οποία έχει αναδειχθεί σε κύρια ανησυχία των πολιτών. Η εκρηκτική αύξηση των καταχωρήσεων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιων μισθώσεων, όπως η Airbnb, στα μεγάλα αστικά κέντρα (Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Βαλένθια) έχει οδηγήσει σε σημαντική επιδείνωση της κατάστασης της στέγασης για τους μόνιμους κατοίκους.
Αντιμέτωπη με την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών, η κυβέρνηση των Σοσιαλιστών λαμβάνει μέτρα. Στα μέσα Μαΐου, το Υπουργείο Κοινωνικών Δικαιωμάτων, Καταναλωτών και Ατζέντας 2030 απαίτησε την αφαίρεση σχεδόν 66.000 καταχωρήσεων ακινήτων από την Airbnb, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζουν τους κανονισμούς για τα τουριστικά καταλύματα. Η Airbnb έχει ασκήσει έφεση στην απόφαση, η οποία εκκρεμεί.
Ωστόσο, οι κάτοικοι εκφράζουν δυσαρέσκεια για την καθυστέρηση στη λήψη μέτρων, τονίζοντας την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους λόγω της έλλειψης προσιτής στέγασης. Ο Ενρίκο Κόντζιου, οικογενειακός γιατρός στη Μαδρίτη, δήλωσε στο CNN ότι «το να μην μπορείς να αγοράσεις ή έστω να νοικιάσεις ένα αξιοπρεπές διαμέρισμα είναι καταστροφικό για την αξιοπρέπεια των εργαζόμενων». Αντίστοιχα, η Ρακέλ Πέρεθ από τη Βαρκελώνη ανέφερε ότι είναι «σχεδόν αδύνατο να νοικιάσεις διαμέρισμα» στην πόλη της, αναγκάζοντας τους πολίτες να συγκατοικούν ή να μετακομίζουν σε γειτονικές περιοχές.
Αύξηση ενοικίων και έλλειμμα κατοικιών
Την τελευταία δεκαετία, η τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο για ενοικιάσεις κατοικιών στην Ισπανία έχει αυξηθεί κατά 85%, με βασικούς παράγοντες αυτής της αύξησης να θεωρούνται ο τουρισμός και οι εποχικές ενοικιάσεις. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, υπάρχουν 400.000 τουριστικές κατοικίες στην Ισπανία. Παράλληλα, η Τράπεζα της Ισπανίας εκτιμά ότι το έλλειμμα στέγασης στη χώρα κυμαίνεται μεταξύ 400.000 και 450.000 κατοικιών. Αυτοί οι αριθμοί φαίνεται να έχουν παρακινήσει την κυβέρνηση να δράσει κατά των μισθώσεων που θεωρούνται παράνομες.
Ο Πάμπλο Μπουστιντούι, υπουργός Κοινωνικών Δικαιωμάτων, Καταναλωτών και Ατζέντας 2030, τόνισε πως «πίσω από κάθε μία από τις 65.000 καταχωρήσεις, υπήρχαν σπίτια για οικογένειες, εργαζόμενους, φοιτητές, οι οποίοι σήμερα εκδιώκονται από τις γειτονιές τους και βλέπουν τις πόλεις τους να μετατρέπονται σε θεματικά πάρκα για τα υπερκέρδη λίγων επενδυτικών κεφαλαίων και μεγάλων εταιρειών».
Οι περισσότερες από τις στοχοποιημένες καταχωρήσεις παραβίαζαν τους ισχύοντες κανόνες, είτε λόγω έλλειψης αριθμού άδειας, είτε λόγω λανθασμένου αριθμού, είτε επειδή δεν δήλωναν τη νομική φύση του ιδιοκτήτη. Επίσης, με εντολή του Ανώτατου Δικαστηρίου της Μαδρίτης, ζητήθηκε από την Airbnb να αποσύρει άμεσα 5.800 καταχωρήσεις σε διάφορες περιοχές της Ισπανίας.
Η Στάση της Airbnb και οι πρωτοβουλίες δήμων
Η Airbnb απάντησε ότι θα συνεχίσει να ασκεί έφεση σε όλες τις αποφάσεις, κατηγορώντας το υπουργείο για «αδιάκριτη μεθοδολογία» και δηλώνοντας ότι συνεργάζεται ήδη με τοπικές κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση παράνομων καταχωρήσεων.
Εκτός από την εθνική κυβέρνηση, και ο Δήμος Βαρκελώνης έχει αναλάβει πρωτοβουλία, ανακοινώνοντας τον Ιούνιο του 2024 ότι δεν θα ανανεώσει τις άδειες για τουριστικά διαμερίσματα μετά το 2028. Αυτό σημαίνει ότι πάνω από 10.000 διαμερίσματα θα πρέπει να διατεθούν για μακροχρόνια ενοικίαση ή πώληση σε ντόπιους. Η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει την αντίδραση της Ένωσης Τουριστικών Διαμερισμάτων Βαρκελώνης, η οποία απαιτεί αποζημιώσεις.
Ακόμη και ορισμένοι τουρίστες εκφράζουν συμφωνία με την αυστηροποίηση των κανόνων. Η Λάρα Σορμπίλι από το Μπουένος Άιρες, αν και χρησιμοποιεί Airbnb, υποστηρίζει κάθε προσπάθεια μείωσης των ενοικίων για τους ντόπιους. Αντίστοιχα, η Ντέμπορα Μέρφι από την Ιρλανδία δήλωσε ότι τα νέα μέτρα είναι «ίσως για το καλύτερο», καθώς «παίρνεις στέγη από ανθρώπους που θα μπορούσαν να μένουν εκεί, αντί για τουρίστες που έρχονται για λίγες μέρες και δεν προσφέρουν τίποτα στην οικονομία».
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ