Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έστειλε σαφές μήνυμα στην Άγκυρα: οι απειλές σε βάρος κράτους μέλους της ΕΕ κλείνουν την πόρτα για τη συμμετοχή μιας χώρας στα ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα. Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής για θέματα άμυνας, Τομάς Ρενιέ, απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τη δυνατότητα συμμετοχής τρίτων χωρών στο μέσο SAFE, δήλωσε πως η Επιτροπή έχει λάβει σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες κρατών-μελών.
«Το Άρθρο 16 είναι σαφές. Η συμμετοχή μιας τρίτης χώρας μπορεί να αποκλειστεί, αν η εν λόγω τρίτη χώρα θέτει άμεση απειλή στην άμυνα ή την ασφάλεια ενός κράτους-μέλους της ΕΕ ή σε ολόκληρη την ΕΕ», τόνισε ο Ρενιέ. Εξήγησε επίσης τη ρήτρα διασφάλισης του SAFE, σύμφωνα με την οποία έως το 65% των συστατικών ενός προϊόντος κοινής προμήθειας πρέπει να προέρχεται από χώρες της ΕΕ, της ΕΖΕΣ/ΕΟΧ ή την Ουκρανία, ενώ οι τρίτες χώρες μπορούν να συμμετάσχουν σε ποσοστό όχι μεγαλύτερο από 35%.
Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε πρόσφατα τονίσει πως δεν μπορεί να υπάρξει συνεργασία της ΕΕ για τα αμυντικά προγράμματα με μια χώρα που διατηρεί το casus belli εναντίον της Ελλάδας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το μήνυμα της Αθήνας έχει ήδη σταλεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και τις Βρυξέλλες.
Το SAFE προβλέπει τη χρηματοδότηση επειγουσών και μεγάλης κλίμακας επενδύσεων στην ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση, με έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια μακράς διάρκειας. Ενώ η Ουκρανία και οι χώρες ΕΟΧ-ΕΖΕΣ αντιμετωπίζονται ισότιμα με τα κράτη-μέλη, επιτρέπεται η συμμετοχή και σε υπό ένταξη/υποψήφιες χώρες που έχουν υπογράψει εταιρικές σχέσεις ασφάλειας και άμυνας με την ΕΕ.
Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα επισημαίνουν ότι ο Κανονισμός SAFE είναι ένα συγκεκριμένο χρηματοδοτικό πρόγραμμα τετραετούς διάρκειας και δεν ανοίγει τον δρόμο για μόνιμη συμμετοχή τρίτων χωρών στα εξοπλιστικά προγράμματα της ΕΕ. Τονίζουν με έμφαση ότι η Ελλάδα θα έχει λόγο στην οποιαδήποτε μελλοντική σχέση με την Τουρκία στο στάδιο της διμερούς συμφωνίας της ΕΕ, όπου απαιτείται ομοφωνία.
Συγκεκριμένα, αναφέρουν πως ο ισχυρισμός ότι η Ελλάδα μπορούσε να μπλοκάρει την υιοθέτηση του Κανονισμού είναι ανακριβής, καθώς υιοθετήθηκε με ειδική πλειοψηφία (26 από τα 27 κράτη μέλη συναίνεσαν). Η Ελλάδα, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, εξασφάλισε ισχυρές νομικές βάσεις ως προς τις προϋποθέσεις συμμετοχής υποψήφιων προς ένταξη χωρών.
Οι ίδιες πηγές εξηγούν ότι ο Κανονισμός θέτει το γενικό πλαίσιο, αλλά θα ακολουθήσουν διμερείς συμφωνίες της ΕΕ με την τρίτη χώρα, για τις οποίες απαιτείται ομοφωνία βάσει του άρθρου 212 ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 ΣΛΕΕ. Αυτό προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη υπ’ αριθ. 23 του Κανονισμού και τη δήλωση της Επιτροπής στα πρακτικά του COREPER II της 18ης Μαΐου.
Τέλος, απαντώντας στον ισχυρισμό ότι η Ελλάδα δεν μερίμνησε για τα εθνικά της συμφέροντα, πηγές του ΥΠΕΞ δηλώνουν ότι η Ελλάδα κατάφερε να περιληφθεί στο άρθρο 16 του Κανονισμού SAFE ως προϋπόθεση η συνεκτίμηση των συμφερόντων ασφαλείας και άμυνας της ΕΕ και των κρατών-μελών.
«Συμπερασματικά, και ομοφωνία και λήψη υπ’ όψιν των εθνικών συμφερόντων ασφαλείας. Σύνθετα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής πρέπει να μελετώνται σε βάθος και δεν επιδέχονται επιφανειακής και αυθαίρετης ερμηνείας για την εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων. Απαιτείται σοβαρότητα ανάλογη της βαρύτητας των ζητημάτων», καταλήγουν οι ίδιες πηγές.
Με πληροφορίες από protothema